تحلیل سیر نقد شعر در ایران از سال 1367 تا سال 1358 ه. ش

این رساله قصد دارد "نقد شعر" را در یک مقطع از تاریخ ایران به عنوان یک "سنت ادبی" در نظر آن را به صورت یکپارچه و کلی، تحلیل و بررسی کند. این دوره (1367-75 ه. ش) که با جنگ تحمیلی و ارتحال امام خمینی (ره) آغاز می شود، دوره بازسازی کشور است . از جریانهای ادبی که باعث فعالیت و پویایی جامعه ادبی این دوره بوده اند، می توان به برگزاری از پنجاه کنگره ملی و جهانی اشاره کرد که در بزرگداشت برخی از شاعران کلاسیک و معاصر صورت گرفته اند. در بخش منتقدان، ضمن توضیح درباره حوزه فعالیت محققان ادبی این دوره، بیست و دو تن از فعال ترین منتقدان مطبوعاتی و چند تن از منتقادان دانشگاهی معرفی شده اند و راجع به شیوه نقادی هر یک از آنها به طور جداگانه سخن گفته ایم. همچنین بیست و دو نفر از شاعران کلاسیم و معاصر را به عنوان مطرح ترین چهره های این دوره نام برده ایم اما فردوسی، حافظ و نظامی گنجوی از شاعران کلاسیک و نیمایوشیج، محمدحسین شهریار و سهراب سپهری از شاعران معاصر، بیش از دیگران مورد توچه منتقدان و محققان ادبی قرار گرفته اند. علل و عوامل محبوبیت این شاعران نیز در جای خود بررسی و تحلیل شده است . مهم ترین منابع و کانونهای نقد در این دوره، گذشته از کنگره ها و انجمن های ادبی و نیز کتابهایی که معرفی شده اند، نشریات ادبی هستند. از میان پانزده نشریه ادبی ک نامشان با توضیحات لازم در متن این رساله ذکر شده، مجلات آدینه، کیهان فرهنگی، ادبستان، دنیا سخن، کلک ، چیستا و شعر در حوزه نقد شعر کلاسیک و معاصر از فعال ترین نشریات این دوره هستند. درباره معیارهای حاکم بر نقد شعر این دوره باید گفت دو شیوه "نقد تاریخی - تذکره ای" و "نقد تصحیح متون" در بررسی آثار شاعران - خصوصا در آثار محققان ادبی - بیش از سایر شیوه ها رواج دارند و دیدگاههای رایج در آثار منتقدان شعر نیز بیشتر مبتنی بر نظرات فرمالیستها و اخلاق گرایان است . اما یکی از زمینه های اصلی و معیارهای غالب در مباحث نقد شعر این دوره، بررسی زبان شعر است . ایجاز، ابهام، رسوخ شعر در حافظه خوانندگان، تناسب در ساختمان شعر، صمیمیت ، مردمی بودن، تعهد در التزام، منطق شاعرانه و ترجمه ناپذیری از جمله خصوصیاتی هستند که اغلب منتقدان این دوره برای یک شعر خوب و موفق لازم دانسته اند.